Υπάρχουν διάφορες ασθένειες και καταστάσεις που μπορεί τελικά να οδηγήσουν στην εμφάνιση ΧΝΝ. Σήμερα, ο διαβήτης και η υπέρταση είναι οι πιο κοινές αιτίες ΧΝΝ. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι υπεύθυνος για το 44% των ασθενών που ξεκινούν αιμοκάθαρση στις Ηνωμένες Πολιτείες και για το 38% των ασθενών που έχουν διαγνωσθεί σε οποιοδήποτε άλλο στάδιο ΧΝΝ. Τα παραπάνω δεν σημαίνει ότι ο καθένας που έχει διαβήτη ή υπέρταση θα αναπτύξει ΧΝΝ. Σημαίνει όμως ότι οποιοσδήποτε ασθενής με διαβήτη ή υπέρταση οφείλει να παρακολουθεί τα θέματα της υγείας του κάτω από την επιτήρηση του ειδικού.
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια κατάσταση στην οποία ο ασθενής έχει υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (σάκχαρο) που προκαλεί είτε μείωση ή έλλειψη ινσουλίνης ή αντίσταση σε αυτήν στον ανθρώπινο οργανισμό. Η υψηλή γλυκόζη μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη δομή και τη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων. Πολύ κοντά στο δυτικό τρόπο ζωής είναι ο διαβήτης τύπου ΙΙ όπου ο οργανισμός εμφανίζει αντίσταση στην ινσουλίνη. Σχετίζεται συχνά με την παχυσαρκία και εμφανίζεται συχνά μετά την ηλικία των 30 ετών. Με την πάροδο του χρόνου η ανεπάρκεια ινσουλίνης προκαλεί μη φυσιολογικό μεταβολισμό των υδατανθράκων και λίπους επηρεάζοντας τα μικρά αγγεία του νεφρού και προκαλώντας καταστροφή των φίλτρων του νεφρού.
Η υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση) προκαλεί βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία, προκαλώντας ισχαιμία και επιταχύνοντας την εξέλιξη της νεφροπάθειας.
Η σπειραματονεφρίτιδα είναι μια φλεγμονή της ανατομικής και λειτουργικής μονάδας του νεφρού γνωστού και ως νεφρώνα. Πρόκειται για νόσο χωρίς σαφή αίτια. Μπορεί να προκαλέσει νεφρωσικό σύνδρομο (αποβολή μεγάλη ποσότητα λευκώματος στα ούρα) και ΧΝΝ . Σίγουρη διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο με βιοψία νεφρού.
Κληρονομικές ασθένειες, όπως η πολυκυστική νεφρική νόσο (PKD) μπορούν επίσης να προκαλέσουν ΧΝΝ. Η PKD, η πιο συνηθισμένη ασθένεια στην κατηγορία αυτή, που χαρακτηρίζεται από μη φυσιολογικούς σάκους, που ονομάζονται κύστεις που περιέχουν υγρά, αέρα ή ιστούς . Καθώς αυτές οι κύστεις αναπτύσσονται, εμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία των νεφρών. Οι κύστες μπορεί να μολυνθούν και να αιμορραγήσουν.
Οι αυτοάνοσες ασθένειες όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή σε όλα τα όργανα του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των νεφρών.
Η λοίμωξη των νεφρών (πυελονεφρίτιδα) είναι μια φλεγμονή του ιστού των νεφρών. Οι πυελονεφρίτιδες όταν συνδυάζονται με κάποιας μορφή ανατομικό κώλυμα μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση ΧΝΝ.
